TRANS SİBİRYA YOLCULUĞU

İngilizcede güzel bir terim var "once in a lifetime" diye. Trans-Sibirya tren yolculuğu tam da bu sözü doğrular nitelikte insanın hayatında bir defa mutlaka yapması gereken türden bir yolculuk. Aslında Rusya'yı boydan boya geçmek amacıyla tasarlanmış bir demiryolu olmasına karşın, daha sonra Moğolistan ve Çin de bu yola dahil edilerek 3 ülkeyi kapsayan 8000 km'nin üzerinde dünyanın en uzun tren yolu oluşturulmuş. Öyle uzun ki trende 7 gün yolculuk edip, 7 saat dilimi geçiyorsunuz, haliyle saçınız, sakalınız, tırnaklarınız uzuyor. Günler fark edilir biçimde kısalıyor. Coğrafya, iklim, tabiat, insanlar, evler, hayvanlar, kısaca her şey değişiyor. Bu sıradışı yolculukla ilgili ansiklopedik bilgiler her yerde bulunabileceğinden, ben sözü daha fazla uzatmadan daha çok yolculuğu yapmayı düşünenler için önemli olabilecek bilgiler vermeye çalışacağım.

Moskova Yaroslavski Tren İstasyonu, Rossiya treninin kapılarının açılmasını beklerken

Rota

Yolculuğu yapmaya karar verdiğinizde ilk olarak rotaya, ardından da yöne karar vermelisiniz. Zira Trans Sibirya bir ekspres değil, bir demiryolu hattı. Yani birden fazla başlangıç, bitiş noktanız ve rotanız olabilir. Tren yaklaşık 3-4 saatte bir duruyor, ve ortalama 15-20 dakikalık molalar veriyor. Bu demiryolu hattında çalışan değişik kalitede ve hızda birçok tren var. Rotanızı, nerelerde uzun mola vermek isteyeceğinizi belirleyip, ona uygun trenlere bilet almak gerekiyor. Yani bu yolculuk üzerinde bir bilet alıp dilediğin yerde inip binmek mümkün değil. Aşağıdaki rotalardan birisini seçmek gerekiyor:

• Moskova - Vladivostok: Bu hatta çalışan trenlerden sadece birisine Trans-Sibirya treni demek gerekseydi herhalde o tren bu hatta çalışan Rossiya treni olurdu. Zira bu tren yolculuğuna Moskova'dan başlayıp Rusya'yı, Sibirya'yı boydan boya geçerek Vladivostok'da son buluyor. Bu hatta çalışan trenlerin en lüksü, en kalitelisi. Yönüne göre 1 veya 2 numara diye anılıyor. Düzenli olarak gün aşırı seferleri var. Birinci, ikinci, üçüncü sınıf mevcut. Birinci sınıf vagonlarda kompartımanlar ikişer kişilik, her kompartımanda yatak haricinde masa ve koltuk da bulunuyor. İkinci sınıf vagonlarda ise kompartımanlar dörder kişilik, cam kenarında bir masası var, o kadar. Üçüncü sınıf vagonlarda kompartıman da yok, yani bir özel alanınız yok. Vagonun sağ ve sol kenarlarında bulunan yataklarda yatılıyor.

• Saint Petersburg - Irkutsk: Bu hatta çalışan trenlerin en ünlüsü Baykal treni. Yolculuğuna Saint Petersburg'dan başlayıp Baykal gölü yakınındaki Irkutsk şehrinde son veriyor. Tren numarası, yönüne göre 9 veya 10 oluyor. Moskova'dan geçmiyor!

• Moğolistan üzerinden Moskova - Pekin: Trans Sibirya yolculuğu yapanların genelde kullandıkları rota bu. Bu rotayı baştan sona geçen tek tren var, o da 3/4 numaralı tren. Dolayısıyla Moskova'dan Pekin'e durmadan ve Moğolistan üzerinden gelmek istiyorsanız bu treni tercih etmek zorundasınız. Her Salı gecesi Moskova'dan, her Çarşamba sabahı da Pekin'den hareket ediyor. Yolculuk 1 hafta sürüyor. Sınır beklemeleri uzun. Rusya Moğolistan sınırına vardığınızda Rusya tarafında 5 saat, Moğolistan tarafında ise 3 saat bekliyorsunuz. Burada trenden inip dışarıda dolaşmanıza izin veriliyor. Moğolistan Çin sınırında ise Moğol tarafında 1buçuk saat, Çin tarafında ise 4 saatlik bir bekleme var. Daha kötüsü bu sürede son 1 saate kadar, iki tarafta da trenin dışına çıkmanıza izin verilmiyor. O yüzden yiyecek, içecek stoğunu buraya gelmeden önceki duraklarda iyi yapmak gerekli. Moğolistan Çin geçişinde ray genişlikleri farklı olduğundan Çin tarafına geçince tüm vagonlar yolcular içindeyken devasa bir hangara alınıyor, ve vagonlar kaldırılarak (evet evet yanlış okumadınız, koskoca vagonlar içinde yolcularıyla beraber havaya kaldırılıyor ve..) altlarından teker setleri değiştiriliyor. 

• Mançurya üzerinden Moskova - Pekin: Moskova - Pekin arasını trenle geçmek ama bunu Moğolistan'a uğramadan yapmak istiyorsanız (Moğol vizeniz yoksa mesela) bu hat sizin için. Yine parçalara bölerek istediğiniz şekilde yapabileceğiniz gibi tüm rotayı 19/20 numaralı Vostok isimli haftalık trenle 6 günde bitirmek mümkün. Tren Moskova'dan ve Pekin'den Cumartesi geceleri karşılıklı olarak hareket ediyor. Bu yol Trans Sibirya'nın en uzun hattı; tam 9000 km. Daha kısa sürede tamamlanmasının temel nedeni tek ülke geçişinin olması. Moğolistan üzerinden gelindiği durumda Rusya - Moğolistan sınır geçişi 8 saatten fazla zaman alıyor, burada ise bu zaman harcanmıyor. Moğolistan'da uzun zaman harcanmayacaksa bu rotayı kullanmak daha mantıklı, çünkü Moğolistan sonsuz düzlüklerden, çöllerden oluşuyor ve tren yolculuğu sırasında at sürüleri ve birkaç deveden başka ilgi çekici hiç birşey yok. Rusya ve Çin kırsalı, köyleri çok daha güzel.

Moğolistan'ın sonsuz düzlüklerinde..

Bilet

Bizim yolculuk için seçtiğimiz rota genellikle birçok kişinin seçtiği rota olan Moğolistan üzerinden Moskova-Pekin idi. Yol üzerinde de Irkutsk ve Ulan Batur'da mola verdik. Dolayısıyla Moskova-Irkutsk, Irkutsk-Ulan Batur ve Ulan Batur-Pekin olmak üzere 3 bilet aldık. Gelelim bilet olayına. En güzel seçenek yolculuğa başlamadan birkaç hafta önce Rusya'ya (Pekin'den başlanacaksa Çin'e) ulaşmak ve biletleri direk olarak gişeden almak. Bu şekilde hem biletleri hemen elinize alabilirsiniz, hem de en ucuz yolu seçmiş olursunuz. Ancak Rusya'ya yolculuktan birkaç gün önce ulaşacaksanız ve rotayı başından sonuna tam istediğiniz günlerde yapmak istiyorsanız, o zaman biletleri bir acente üzerinden almanız gerekiyor, aksi takdirde rotanın herhangi bir ayağında bilet tükenebilir ve planlarınızı değiştirmek zorunda kalırsınız. Acente üzerinden alırsanız da muhtemelen en iyi fiyatı, aynı zamanda en güvenilir firma gibi görünen www.realrussia.co.uk firması verecektir. Yolculuğu planlarken bu sitenin içerisinde Trans-Siberian Planner linkini bulup onu tıkladığınızda size tüm seyahat planınızı yapabileceğiniz bir ekran geliyor. Burada başlangıç tarihinizi ve duraklama yapacağınız yerleri girdiğinizde size bir plan ve fiyat çıkarıyor. Buna göre planı belirleyip ardından siteye e-mail atmakta fayda var, zira sitede yazılandan daha ucuz fiyatlar verebiliyorlar.

Kimi trenlerde 1., 2., 3. sınıflar mevcutken, trenlerin çoğunda 3. sınıf yok.

Yeme İçme

Trenlerde yemek vagonu var, ancak malum tren yemekleri pek başarılı değil. O yüzden trene binmeden önce tedbirli olmakta yarar var. Fakat bu durum da ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Örneğin Rusya tarafında hiçbir şey almadan trene binseniz bile sıkıntı çekmezsiniz, çünkü 3-4 saatte bir verdiği kısa molalarda istasyonda satış yapan yerel halktan domates, salatalık, meyveler, instant noddle, bisküvi ve her türlü içeceği satın alabilirsiniz. Yanınızda bir bıçak götürmenizde fayda var bu meyve sebzenin kesimi için.

Rusya tarafındaki kısa duraklarda hemen her şeyi bulmak mümkün

Trene Rusya'da bir yerlerden biniyorsanız, bir şişe vodka almak ve onu kompartıman arkadaşlarınızla paylaşarak içmek güzel bir gece geçirmenize yardımcı olabilir. Dikkat: Ruslar vodkayı sek içiyorlar, siz de onlarla aynı masadaysanız kurallara uyup aynı şekilde içmelisiniz. Amaaan altı üstü bir şişe vodka demeyin, sizin vodkanız bitince onlar da bavullarından birkaç şişe çıkarabilirler, duracağınız yeri bilmek zaten sallantılı olan tren yolculuğunun kalan kısmının zehir olmaması açısından kritik.

Rusya tarafında yiyecek içecek bulmak ne kadar kolaysa Moğolistan ve Çin'de o kadar zor. Ancak bisküvi, noddle bulabiliyorsunuz, yani açlıktan ölmezsiniz ama sürekli noddle yemek de insanı biraz mutsuz ediyor haliyle. O yüzden rotanın Moğolistan ve Çin ayaklarına binmeden önce yeterli yiyeceği depolamakta yarar var. Moğolistan - Çin geçişinde saatlerce trenden inmenize izin verilmeden beklemeniz gerekiyor. Bu süreçte ancak Çin tarafına geçtikten sonra yaklaşık son 1 saatte bir marketten alışveriş yapmanıza izin veriliyor. Burada Çin, Moğol para birimleri veya dolar kabul ediyorlar.